Ringeltaube Sylwiusz Wilhelm (1698–1772), duchowny protestancki na Śląsku i Pomorzu, historyk polskiej reformacji i piśmiennictwa religijnego. Pochodził ze spolonizowanej od XVII w. rodziny śląskiej związanej z reformacją. Ur. 28 IV w Ligocie Książęcej, był wnukiem Michała (1632–1714), polskiego i niemieckiego kaznodziei luterańskiego najpierw w Kisielicach na Pomorzu, a od r. 1671 w Toruniu w kościele Św. Trójcy na Nowym Mieście, synem Michała (1671–1710), od r. 1698 kaznodziei polskiego i niemieckiego w Ligocie Książęcej na Śląsku, przez pewien czas nauczyciela języka polskiego w szkole luterańskiej w Rawiczu, od r. 1707 polskiego kaznodziei w Toruniu.
R. w r. 1707 przybył z rodzicami do Torunia i tam wraz z bratem Janem Gotfrydem (późniejszym prawnikiem i burmistrzem malborskim) rozpoczął naukę w Gimnazjum Akademickim w r. 1712. Teologiczne studia uniwersyteckie odbył w Jenie. Po ich zakończeniu objął 21 V 1724 stanowisko pastora w Grębocinie, które sprawował przez blisko 12 lat. W r. 1735 został wezwany do Torunia, gdzie powierzono mu urząd kaznodziei gminy polskiej przy kościele Św. Jerzego na Starym Mieście. Podczas pobytu w Toruniu R. zainteresował się historią polskiej reformacji i piśmiennictwa religijnego. Być może był to rezultat znajomości i przyjaźni z Efraimem Oloffem, profesorem Gimnazjum Akademickiego w Toruniu, z którym R. zetknął się już podczas nauki w tej szkole. Oloff zajmował się naukowo dziejami polskiej hymnologii, ale nie zdążył przed śmiercią ukończyć swego największego dzieła z tego zakresu pt. „Polnische Liedergeschichte” i powierzył je trosce R-a. R. przygotował tę pracę do druku, opatrzył przedmową informującą o zakresie i znaczeniu książki i wydał w Gdańsku nakładem Jerzego M. Knocha w r. 1744. W t. r. nakładem tegoż wydawcy gdańskiego, opublikował R. swą oryginalną pracę na temat polskich przekładów Biblii (Gründliche Nachricht von polnischen Bibeln). Ta obszerna monografia bibliograficzna relacjonuje dorobek polskich tłumaczy Pisma św. w okresie od 1551 r. do r. 1738 i stanowi uzupełnienie książki Oloffa. W r. 1764 obie te prace ukazały się razem w jednym woluminie, opatrzone wspólną kartą tytułową: Beyträge zu der polnischen weltlichen Kirchen- und Gelahrtengeschichte. W r. 1746 wydał R. w Gdańsku w oficynie Schreibera obszerną rozprawę na temat dziejów konfesji augsburskiej w Prusach i w Polsce, dołączając do niej wyznanie wiary Stanisława Lubomirskiego, złożone podczas spotkania przedstawicieli różnych wyznań w Toruniu w r. 1645 (Beytrag zu der Augspurgischen Confessionsgeschichte in Preussen und in Pohlen).
Z powodu nieporozumień R. odszedł ze stanowiska kaznodziei w kościele Św. Jerzego w marcu 1748 i przeniósł się do rodzinnych stron. Był kaznodzieją w Przeczowie i Krasowicach, później dosłużył się godności seniora i superintendenta kościoła luterańskiego w księstwie oleśnickim, gdzie był wówczas bardzo silny żywioł polski, wśród którego R. głównie działał. Opublikował niewielki zbiór rozpraw na temat urzędu superintendenta, sytuacji Kościoła luterańskiego w Polsce i W. Ks. Lit. oraz o budowie kościoła ewangelickiego w Toruniu (Frankfurt 1753). R. zmarł w Ligocie Książęcej 28 III 1772.
Z zawartego w r. 1727 w Grębocinie małżeństwa z Anną Elżbietą z Köhlchenów pozostawił R. trzech synów: Jakuba, Michała i Gottlieba (zob.).
Jakub (1728–1761) uczył się w Gimnazjum Akademickim w Toruniu, studiował w Królewcu, Halle i Lipsku, pracował w administracji państwowej w Brzegu, Wrocławiu i Gliwicach, gdzie zmarł. Michał (1730–1784) uczył się w Gimnazjum Akademickim w Toruniu, studiował we Frankfurcie nad Odrą, był polskim kaznodzieją w Miliczu od r. 1759, autorem rozpraw teologicznych.
Estreicher; Enc. Org.; Allg. Dt. Biogr.; – Dittmann G. G., Beyträge zur Geschichte der Stadt Thorn, Tor. 1789 s. 44–5, 52; Heuer R., Thorn-St. Georgen, Tor. 1907 s. 153; Korpała J., Krótka historia bibliografii polskiej, Wr. 1986; Maercker H., Geschichte der ländlichen Ortschaften und drei kleineren Städte des Kreises Thorn in seiner früheren Ausdehnung vor der Abzweigung des Kreises Brieses im J. 1888, Gd. 1899–1900 s. 251, 257 (Quellen und Darstellungen zur Geschichte Westpreussens, 2); Salmonowicz S., Efraim Oloff (1685–1735), pastor, profesor Gimnazjum Akademickiego w Toruniu, erudyta i miłośnik języka polskiego, w: Wybitni ludzie dawnego Torunia, Pod red. M. Biskupa, W. 1982 s. 113–14; tenże, Toruńskie Gimnazjum Akademickie w latach 1681–1817. Studium z dziejów nauki i oświaty, P. 1973 s. 213; Starnawski J., Dzieje wiedzy o literaturze polskiej (do końca wieku XVIII), Wr. 1984 s. 135–7, 140–1; – Centner G., Geehrte und Gelehrte Thorner ausser ihrer Vaterstadt, nebst gelegentlich angebrachten Stamtafeln und Nachrichten von alten Thornischen Familien, Tor. 1763 s. 30; Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, Oprac. Z. Nowak i P. Szafran, W. 1974 s. 216, 257, 333; Rhesa L., Kurzgefasste Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreussen angestellten Predigern, Królewiec 1834 s. 256, 260; Winer G. B., Handbuch der theologischen Literatur hauptsächlich der protestantischen nebst kurzen biographischen Notizen über die theologischen Schriftsteller, Leipzig 1838–40 I 184, 328, II 735; Zernecke J. H., Thornische Chronica. Zweite vermehrte Auflage, Berlin 1727 s. 367, 418, 444; – „Thornische Wöchentliche Nachrichten und Anzeigen” 1762 s. 354, 369–70; – B. PAN w Gd.: sygn. Oc 4069 8° adl. 2. (Zernecke J. H., Summarischer Entwurff des Geehrten und Gelehrten Thorns, Tor. 1712 – z rękopiśmiennymi uzupełnieniami na s. 31–32), sygn. Ms 1370 (na k. 271, 272, 272 c-d dwa psalmy R-a po polsku, list R-a do Zerneckego z 11 XI 1734 i odpowiedź Zerneckego).
Zbigniew Nowak